Hediye Levent Gazeteci
İlgili yazılar
Kimileri savaşın 5. yılına girdiği Suriye’yi “dünyanın en büyük çatışma hattı” olarak tanımlıyor.
IŞİD, Humus kırsalındaki Palmyra’yı ele geçirmesinin ardından Suriye’nin neredeyse yarısını kontrol altına almış oldu.
Örgütün ele geçirdiği bölgelerde nüfus yoğunluğu fazla olmasa da, IŞİD’in kazanımları hem hükümet kontrolündeki bölgelere hem de diğer silahlı gruplara tehdit oluşturuyor.
Nusra Cephesi de ülkenin birçok yerinde etkili. Örgüt, ülkenin güney sınırındaki Dera kırsalını ve şehrin bir bölümünü ele geçirdi, kuzey sınırındaki İdlib kentini de Ahrar u Şam’ın da içinde olduğu Fetih Ordusu adlı oluşumla elinde tutuyor.
IŞİD ve Nusra Cephesi’nin son aylardaki hızlı ilerleyişi ile birlikte “Suriye’nin bölünebileceği, Suriye yönetiminin de bölünme ihtimalini ciddi şekilde değerlendirdiği” öne sürülüyor.
Suriye ordusunun İdlib ve Palmyra dahil bazı bölgelerden çekilmesi de bölünme ihtimalini güçlendiren işaretler olarak değerlendiriliyor.
Ancak IŞİD’in elindeki bölgelerin büyük ölçüde boş arazi olduğu, boş araziyi ele geçirmenin de elden çıkarmanın da nispeten kolay olduğu, IŞİD ile Nusra Cephesi’nin elindeki bölgelerden yüzbinlerce insanın Suriye ordusunun kontrolündeki bölgelere aktığı, dolayısıyla da silahlı grupların sivilleri kendilerine siper etme ve bu bölgelerde kalan halka temel hizmetleri sunacak eleman bulma şansının azaldığı göz önüne alındığında, bölünme senaryoları için henüz erken olduğu söylenebilir.
Suriye yönetiminden yapılan açıklamalarda ve ülke basınında yer alan haberlerde, Suriye ordusunun belli bir strateji çerçevesinde geri çekildiği savunuluyor.
Suriyeli askeri stratejist Selim Harba, ülkedeki savaşın 5 yıldır devam ettiğini ve 3 binden fazla noktada çatışma olduğunu söylüyor.
Harba, “Suriye’ye 100’den fazla ülkeden terörist akmaya devam ediyor. Savaş, savunma ve hücumdur. Yakında herkes birçok yerde bunun ne anlama geldiğini görecek” diyor.
Suriye ordusunun İdlib çevresinde yaptığı yığınak, Rusya’dan gelen destek açıklamaları, İranlı komutan Kasım Süleymani’ye isnat edilen “Bütün dünyayı şaşırtacak gelişmeler olacak” açıklaması, Suriye ordusunun geniş çaplı bir saldırıya hazırlandığının sinyalleri olarak görülebilir.
Ayrıca diğer grupların Suriye ordusuna karşı ilerleme hedeflerinin yanısıra, kendi aralarındaki rekabeti de göz önünde bulundurmak lazım.
Nusra’nın İdlib’i ele geçirerek Hama kırsalında elde ettiği kazanımlar, IŞİD’in elindeki bölgeleri saldırıya açık hale getiriyor.
Bu nedenle IŞİD, İdlib el değiştirdikten sonra atağa geçerek Halep kırsalına saldırdı; hem İdlib’in yanıbaşında varlığını hissetirmek hem de lojistik hatlardan birini ele geçirerek örgüte darbe vurmak için.
Kısacası Suriye’de, 2015 yaz aylarında çatışmaların çok şiddetleneceği ve sahadaki dengelerin yeniden değişebileceği yorumları yapılıyor. Bu nedenle kimileri, tarafların hazırlandığı savaşa “Son Savaş” diyor.
Sahada giderek karmaşıklaşan genel durumu, ülkenin Türkiye, Irak, Ürdün, İsrail ve Lübnan sınırlarını izleyerek aktarmak mümkün.
TÜRKİYE SINIRI
Suriye’nin Türkiye sınırındaki kentleri Lazkiye, İdlip, Halep, Rakka, Haseke.
Lazkiye kent merkezi Suriye ordusunun kontrolünde ve çatışmalardan etkilenmeyen az sayıda kentten biri.
Halep, İdlib ve Rakka’dan çok sayıda insanın göç ettiği Lazkiye’nin Türkiye sınırındaki dağlık arazi ve köylerinde ise yaklaşık beş yıldır çatışmalar devam ediyor.
İdlib kenti geçtiğimiz aylarda Nusra Cephesi ve Ahrar u Şam’ın öncülüğündeki Fetih Ordusu’nun eline geçti.
İdlib ile Lazkiye arasında sadece dağlık bir bölge bulunuyor.
Bu nedenle İdlib’in Fetih Ordusu’nun eline geçmesi Lazkiye’ye büyük tehdit oluşturuyor.
Suriye ordusunun İdlib’i geri almak üzere operasyon hazırlığı yaptığı belirtiliyor ancak Suriye ordusu son birkaç gün içinde İdlip çevresindeki bazı noktalardan çekildi.
Suriye Genelkurmay Başkanı Ali Eyüb’ün yanısıra İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Ordusu’nun Komutanı Kasım Süleymani İdlib kırsalındaki Suriye ordusu karargahını ziyaret etti.
Yerel kaynaklar İdlib çevresinde Suriye ordusunun yaptığı hazırlığın bu kentle sınırlı kalmayacak kadar büyük olduğunu öne sürüyor.
İddialara göre, Suriye ordusu yalnızca İdlib’i değil, Halep kırsalı ve Rakka’yı da hedefliyor.
Halep ve kırsalı Suriye içindeki en karışık ve takibi en zor bölge. Bölgede ülkenin diğer kesimlerinde bulunmayan onlarca operasyon odası, birlik, konsey ve çeşitli isimler altında kurulmuş ordu bulunuyor.
Neredeyse kırsalda köy köy, merkezde mahalle mahalle bölünmüş olan Halep ve çevresindeki en etkili güçler IŞİD, Nusra Cephesi, Ahrar u Şam, YPG ve Suriye Ordusu.
ÖSO ve diğer silahlı oluşumlar zaman zaman değişen ittifaklarla bu büyük güçlerle birlikte hareket ediyor.
Halep merkezin kontrolünü hep elinde tutan Suriye ordusu uzun süredir banliyölerin kontrolünü sağlamak ve kenti kırsaldan ayıran bir güvenli kuşak oluşturmak için operasyon yürütüyor.
Diğer taraftan IŞİD’in Halep-Handarat ile Kilis arasındaki hatta saldırması, Halep kırsalındaki çatışmaları yeniden alevlendirecek gibi görünüyor.
Halep kırsalında IŞİD-YPG arasındaki çatışmalar devam ediyor. YPG, bazı yerleşim birimlerini IŞİD’den geri aldı.
Yine özellikle Halep kırsalı-Türkiye sınırı arasındaki bölgede IŞİD ve Nusra Cephesi arasında şiddetli çatışmalar sürüyor. Koalisyon uçaklarının IŞİD’e ait bazı noktaları vurduğu biliniyor.
IŞİD, YPG ve Suriye ordusu kontrolündeki Haseke’ye de saldırıya geçti. Bu saldırıların önemli ölçüde püskürtüldüğü belirtiliyor ancak durumun hala kritik olduğu söylenebilir.
IRAK SINIRI
Deyr Ez Zor kent kırsalının büyük bölümü uzun süredir IŞİD’in kontrolü altında. IŞİD, kent merkezini ele geçirmek üzere saldırılarını yoğunlaştırdı.
Suriye ordusunun kontrolündeki kent merkezinde müze ve çeşitli noktaların tahliye edildiği biliniyor.
IŞİD, Humus kırsalındaki Palmyra’yı ele geçirmesinin ardından Deyr Ez Zor üzerindeki baskıyı arttırdı.
Palmyra – Deyr Ez Zor arasındaki gaz yataklarının da çatışma hattı içinde kaldığı bu bölgede karada devam eden sıcak çatışmaların yanısıra, Suriye ordusunun IŞİD’e hava saldırıları da sürüyor.
ÜRDÜN SINIRI
Ürdün sınırındaki Dera kent kırsalının büyük bölümü ve kentin bir kısmı Nusra Cephesi’nin kontrolünde.
Şam kırsalına açılan bu bölgede Dürzilerin yoğun olarak yaşadığı Süveyda çevresinde çatışmalar, en etkilisi Nusra Cephesi olmak üzere çeşitli silahlı gruplarla Suriye ordusu arasında devam ediyor.
Yine Dera kırsalı-Şam kırsalı arasındaki bölgede IŞİD’in varlığı da ortaya çıkmadı başladı. IŞİD ile diğer silahlı gruplar arasında yer yer çatışmalar olduğu haberleri geliyor.
Suriye – İsrail sınırında yer alan Kuneytra kenti, dış mahallelerine kadar ilerleyen Nusra Cephesi ve Suriye Ordusu arasındaki çatışmaların yanısıra Suriye – İsrail orduları arasındaki karşılıklı top atışlarına da sahne oluyor.
LÜBNAN SINIRI
Suriye-Lübnan sınırındaki dağlık Kalamun bölgesi ülkenin en büyük çatışmalı bölgelerinden.
Suriye Ordusu ve Hizbullah geçtiğimiz yıl silahlı grupların Lübnan üzerinden lojistik sağladığı bu hattı kontrol altına almak üzere geniş çaplı ve aylarca süren bir operasyon yaptı ancak Nusra Cephesi ve IŞİD’in yeniden güçlenmesiyle birlikte bölgede şiddetli çatışmalar yeniden başladı.
Suriye ordusu ile Hizbullah’ın büyük ölçüde kontrol altına aldığı Kalamun Bölgesi güney-kuzey hattı olarak adlandırılan ve Dera’dan başlayıp Halep’te biten otoyolun kontrolü için oldukça önemli. Ülkenin iç kısımlarında yer alan Şam, Humus ve Hama kent merkezlerinde günlük hayat devam ediyor.
Ancak bu kentlerin kırsallarında zaman zaman kendi aralarında da çatışan IŞİD, Nusra Cephesi, İslami Cephe gibi silahlı örgütlerle Suriye ordusu arasındaki mücadele sürüyor.
Haberin ilk yayınlandığı adres: BBC Türkçe
