Malula neden önemli?

“Azize Tekla henüz tek tanrı inancının şiddetle cezalandırıldığı dönemlerde Anadolu’da yaşayan varlıklı bir ailenin kızıdır. Paganizmi terkedip Hristiyan olmaya karar verdiğinde kafir sayılır. Ateşe atılır ancak yanmaz, aç hayvanlarla dolu bir yere kapatılır ancak hayvanlar Azize Tekla’yı yemez. Bütün bu mucizelere rağmen dönemin Roma İmparatorluğu Azize Tekla’ya işkence etmekten vazgeçmez ve Azize Tekla Antakya üzerinden Şam yakınlarındaki kasabaya kadar uzun ve çileli bir kaçışa mecbur edilir. Büyük kayalık bir kütleden oluşan bir yerde sıkışır. Önünde kayalıklar, arkasında Roma askerleri vardır. Allaha dua eder ve duası kabul edilir, kayalıklar ikiye ayrılarak Azize Tekla’ya yol açar. Azize Tekla kilisesi kayalara oyulan küçük bir mabedle kurulur.”

Bu hikayeyi Azize Tekla Kilisesi’nin başrahibesinden 2010 yılında dinlemiştim. Nusra Cephesi tarafından diğer rahibelerle birlikte kaçırılan başrahibenin yine Nusra Cephesi tarafından çekilen görüntüsünü izlerken aklıma 4 yıl önce yaptığım röportaj geldi. “Malula, tarih boyunca birçok kez kuşatma gördü ancak dokusunu hiç yitirmedi” demişti.

Ortadoğu’daki Hristiyanların yanısıra dünyanın farklı bölgelerinden insanların ziyaret ettiği Malula Aramice “giriş” demek. Ayrıca Arapça’da “malul” hasta anlamına geliyor, hastaların tedavi olmak amacıyla gittiği yere de malula deniyor. Azize Tekla’nın şifa dağıttığına inanılması nedeniyle kasabanın Malula ismini aldığı söyleniyor.

“Hz. İsa’nın da bir süre bulunduğu” rivayet edilen Malula, dünyada Hz. İsa’nın dili olarak bilinen Aramice’nin konuşulduğu tek yer. Birkaç yıl öncesine kadar Aramice dilinin araştırılması için Şam Üniversitesi bünyesinde bir bölüm açılması için çalışmalar yürütülüyordu. Kasabalı bu durumdan çok memnundu çünkü “Aramice konuştuklarını ancak okuyup-yazamadıklarını ve yeni nesillerle birlikte dilin yavaş yavaş öldüğünü” söylüyorlardı.

Kasabaya hakim bir tepede bulunan halk arasındaki adıyla Taş Kilise ise Pagan inançlarından kalma bir ibadethane. Kuruluş tarihi tam olarak bilinmese de binlerce yıldır ibadethane olarak kullanıldığı kalın taş duvarlarından, kayalara oyulmuş zemininden anlaşılıyor.

Yine kasabaya hakim iki tepe üzerindeki iki büyük İsa heykeli kilometrelerce uzaktan görülebiliyordu.

KASABA DA KALANLAR DA AYRILDI

Malula, 2013’ün Eylül ayında Nusra Cephesi’nin saldırısına uğramasaydı muhtemelen haberlerde her yıl olduğu gibi Hristiyanların dini bayram kutlamaları nedeniyle yer alacaktı.

Geçtiğimiz yıl Eylül ayı başlarına kadar “güvenli” sayılan ve o zamana kadar kaydadeğer herhangi bir çatışmanın yaşanmadığı kasabaya Nusra Cephesi saldırdı. Çatışmaların başlaması ile birlikte kasabada yaşayanların bir kısmı buldukları ilk araçlarla Şam’a kaçtı. Kaçamayanlar ise 4 gün şiddetli çatışmalar altında yaşadı. Kasaba Suriye ordusunun kontrolüne geçti ve kasabada kalanlar da ayrıldı. Nusra Cephesi kasabanın kontrolünü tekrar ele geçirdi ve birkaç ay boyunca çatışmalar zaman zaman devam etse de Malula’nın kontrolünü elinde tuttu. Bu süreçte, Azize Tekla Kilisesi rahibeleri kaçırılarak Şam-Humus arasındaki Yabrud kasabasına ardından da Lübnan’a götürüldü. Uluslararası girişimler sonucunda rahibeler bir süre önce serbest bırakıldı.

Suriye ordusu geçtiğimiz hafta kasabayı tekrar ele geçirdi ancak kasabaya hakim tepelerde Nusra Cephesi’nin keskin nişancılarının bulunduğu söyleniyor. Sivillerin dönüşüne henüz izin verilmeyen kasabaya sadece gazeteciler 5 kontrol noktasından geçerek girebiliyor.

SOKAKLARDA BARİKATLARIN İZLERİ…

Malula’daki yıkımın boyutları kasaba girişinden itibaren hissediliyor. Kasabaya keskin bir yanık kokusu hakim, kırık camlardan perdeler sarkıyor. Çatışmaların şiddeti roket, top mermisi nedeniyle açılan büyük deliklerden anlaşılıyor. Bunun yanısıra birçok ev yakılmış. Kilise kubbelerindeki haçlar sökülmüş, tasvirler ya yakılmış ya da tahrip edilmiş. Kiliselerdeki ikonaların kaybolduğu söyleniyor. Azize Tekla kilisesinin giriş kısmı yıkılmış, kilise içindeki ibadet yerleri yakılmış. İki tepe üzerindeki iki büyük İsa heykeli yok. Kasaba meydanındaki cami ayakta duruyor ancak minaresinde büyükçe bir delik, duvarlarında sayısız kurşun izi açıkça görülüyor. Malula’ya tepeden bakan Sefir Oteli’nden de geriye pek birşey kalmamış. Kasabada geçirdiğim 3 saat boyunca gördüğüm tek renkli şey Sefir Oteli’nin lobisindeki fuşya rengi simli şerit oldu. Simli şeritin yanındaki kolonda kan izleri kurumuş.

Kaldırımdaki dikiş makinesi; sokaklarda buzdolabı, kamyon lastiği gibi eşyalardan oluşturulmuş barikatlar göze çarpıyor. Dükkan kepenkleri ve duvarlarda yazan “Nusra Cephesi” ibareleri dikkat çekiyor.

Kasabada elektrik onarım çalışmaları başlamış. Yerel Koruma Komiteleri’ndeki Malulalı gençlerden biri “kısa süre içinde temizlik ve onarım çalışmalarına başlayacaklarını” söylüyor. Siviller ve din adamları henüz kasabaya dönmedikleri için ne düşündüklerini öğrenemiyoruz.

NEDEN MALULA?

Malula kasabasının Hristiyanlar açısından manevi önemi büyük ancak Nusra Cephesi’nin kasabayı neden hedef aldığına stratejik açıdan da gözatmakta fayda var.

Kasaba, Şam-Humus arasında bulunan ve Lübnan sınırı boyunca uzanan Kalamun bölgesinin en önemli noktalarından biri. Silahlı muhaliflerin Lübnan üzerinden sağladığı lojistiği Şam kırsalına ulaştırırken kullandığı güzergah olan Malula’nın çevresi dağlık araziden oluşuyor.

Kasabanın diğer tarafı ise Şam-Humus-sahil-Halep arasındaki otoyola açılıyor. Yüksek bir noktada bulunan kasabanın kontrolü bir taraftan dağlık arazide hareket etmeyi kolaylaştırıyor diğer taraftan da otoyol üzerinde baskı oluşturuyor. Bu durum başkent Şam’ı sürekli tehdit altında tutmayı sağlıyor.

Geçtiğimiz yıl Kasım ayında Suriye ordusunun “Kalamun Bölgesi’nde tam kontrolü sağlamak” için başlattığı Kalamun Savaşı’nın Şam’dan önceki son durağı Malula kasabası ve kırsalı. Kalamun Bölgesi büyük oranda Suriye ordusuna geçti ancak Malula çevresi dahil bazı noktalarda yer yer çatışmalar sürüyor.

Haberin ilk yayınlandığı adres: http://www.rsfmradio.com/2014_04_22/Malula-neden-onemli/